Geloven..?

Misschien denk je dat alleen dingen bestaan die je in de wereld kunt zien. Op het eerste gezicht lijkt het of God niet in de wereld aanwezig is. Maar als je anders kijkt, dan zou je kunnen gaan zien dat die hele wereld, met al zijn pracht en oneindig knappe en ingewikkelde structuren van levenloze dingen, planten, dieren en mensen de wijsheid en het inzicht van haar Maker weerspiegelt. Hoe zou een schilderij kunnen ontstaan zonder schilder? Hoe zou deze schepping kunnen ontstaan en bestaan zonder de creatieve kracht van haar Schepper? Waarom zouden alleen dingen bestaan die je met je ogen kunt zien of met instrumenten kunt waarnemen? Iets kan toch best bestaan ook al kun je het niet zien? De vraag is dan natuurlijk hoe je er dan iets over zou kunnen weten. Heel veel mensen hebben God horen spreken en ze hebben zijn daden gezien. In de bijbel staan die belevenissen opgeschreven. Als je dat leest, dan merk je dat die mensen beschreven wat ze zelf meemaakten, ze waren er zelf bij! Ze schreven niet op wat ze over God dachten of wat ze geloofden, maar wat ze waarnamen. De bijbel staat er vol van. Een voorbeeld daarvan is: de geschiedenis waarbij God spreekt vanaf de berg de Sinaï (Exodus 20). Maar God sprak en greep in, alleen wanneer Hij het wilde en op een manier zoals Hij het wilde. Hij laat Zich niet lenen voor menselijke experimenten. Hij laat Zich niet oproepen en is niet op commando beschikbaar. Er zijn verschillende voorbeelden van het feit dat het niet werkt, juist als je probeert God op te roepen, bijvoorbeeld bij de geschiedenis van Hofni en Pinehas (1 Samuel 4) en de geschiedenis van Elia op de Karmel (1 Koningen 18). God heeft zelfs gezegd dat geen mens in staat is Hem te zien, bijvoorbeeld in 1 Timotheus 6,16 en bij het antwoord van God op een vraag van Mozes of hij Hem mocht zien (Exodus 33,18-20). Je kunt God niet zien omdat Hij geen onderdeel van zijn eigen schepsel is. Hij is immers de schepper van deze wereld. Als je vindt dat God alleen maar bestaat als dat met natuurwetenschappelijke methoden aantoonbaar is en 'bewezen' kan worden, dan eis je dus eigenlijk dat een schilder op zijn eigen schilderij zou moeten staan! Je zoekt God dan op een plaats waar Hij niet is. Bovendien verwacht je dan dat God Zich op jou commando leent voor jouw experimenten. Dat zou alleen maar kunnen als God aan jou ondergeschikt is en dat is Hij nu net niet. God is dus wel waarneembaar, maar alleen op een moment en op een manier die Hij zelf uitkiest.

Misschien denk je dat God een bedenksel van mensen is. Bijvoorbeeld bedacht om onze religieuze behoeften te bevredigen. Als God een bedenksel van mensen zou zijn, als Hij eigenlijk een theorie is, dan kan iedereen zijn eigen idee over God hebben en wie zou dan in staat zijn uit te maken welke theorie beter is dan de andere. Zo'n theorie over God valt immers niet te bewijzen. Je zou gelijk hebben dat je daar niet in gelooft. Maar de vraag is hoe je er bij komt dat God een bedenksel van mensen zou zijn. Weet je dat wel zeker? Wie heeft dát bedacht? In de bijbel staat juist het tegenovergestelde, want daarin staat dat het hele volk Israël hoorde dat God zelf zei dat ze geen afbeelding van Hem mochten maken, omdat ze niet zelf mochten bedenken hoe Hij er volgens hen uit zou moeten zien. Er zijn wel veel zelf bedachte 'goden', maar al die zelf bedachte goden zijn 'afgoden', met ander woorden het zijn dwaalsporen. Dus als je denkt dat God door mensen zelf bedacht is, dan heb je in veel gevallen gelijk, maar niet in alle gevallen! Misschien is je eigen bedenksel over God ook wel zo'n 'zelf bedacht' beeld van God. Daarom moet je serieus nagaan of je kunt vinden hoe God Zichzelf bekend heeft gemaakt, zonder dat mensen het initiatief namen.

Je kunt ook denken dat God een abstractie is, niet een persoon maar een macht. Als God een onpersoonlijke macht is, dan kan Hij geen wil hebben, of een bedoeling. Ook kan Hij dan geen hart hebben voor mensen. Zo'n God is niet iemand die regeert, maar die is een automaat, een natuurwet of zo, waaraan niet te ontkomen valt. Met zo'n God hoef je geen rekening te houden, want die ziet niets, hoort niets en doet dus ook niets.

Misschien meen je dat God 'iets' is dat je moet ervaren. Als je iets ervaart, dan is dat heel persoonlijk. Ieders Godservaring kan verschillend zijn en zo'n ervaring ligt erg gevoelig. Wie heeft het recht om zo'n ervaring van een ander te beoordelen. Maar ook geldt dat het de vraag is waar iemand het recht vandaan haalt te beweren dat zijn eigen ervaring of het godsbeeld dat daardoor ontstaat ook voor een ander bepalend is. Als je God uit een persoonlijke ervaring zou moeten kennen, dan zou dat een persoonlijke God zijn die voor een ander niet dezelfde is. Heeft toch niet iedereen zijn eigen (idee over) God? Moeten we daar maar liever niet afblijven? Maar als er één God is, en als wij Hem kunnen kennen, dan moet dat een gemeenschappelijke ervaring zijn. Dan is er niet maar één getuige, maar dan zijn er veel getuigen. En dat is nu juist wat je in de bijbel kunt lezen. Daarin staat niet wat in de mensen zelf opkwam, maar daarin staat beschreven wat de mensen overkwam. Een duidelijk voorbeeld daarvan is de geschiedenis van Paulus. Toen hij de Christenen wilde uitroeien werd hij door God tot de orde geroepen. Hij beschrijft het zelf (Handelingen 9 en 22)! Met privé ervaringen moet je erg voorzichtig zijn. Ze moeten altijd in overeenstemming zijn met alle (bijbelse) getuigen, lees maar in Galaten 1.

Misschien wil je God niet zoals Hij is. Misschien zie je alle ellende in de wereld en zeg je hoe kan ik geloven in een God die dat allemaal toelaat. Als Hij bestaat, dan kan Hij er kennelijk ook niets aan doen. Maar is God wel zo? Als je zo denkt, dan maak je een eigen idee over God, een denkbeeld: zo is Hij volgens mij en zo-één moet ik niet. Dan verwerp je niet God zoals Hij is, maar dan gooi je je denkbeeld over God weg. Vergeet niet dat in de bijbel het maken van een beeld van God door Hem zelf verboden werd. God is anders, God is groter dan je denkt. Als je wilt weten wie God is moet je naar Hem zelf luisteren. Je moet beseffen dat niet jij, maar dat Hij God is. In de bijbel staat een geschiedenis over Job die ook gigantisch veel ellende heeft meegemaakt en dan God ter verantwoording dacht te kunnen roepen: Waarom hebt U het niet anders gedaan? Maar als God dan zelf verschijnt, dan sterft de grootspraak op zijn lippen (Job 38), terwijl bovendien bleek dat er zonder dat Job het wist wel degelijk een belangrijke bedoeling bestond achter al Jobs lijden, zoals je kunt lezen in Job 1. Uit de bijbel blijkt dat God andere dingen belangrijk vindt dan wij meestal vinden. Voor Hem is het allerbelangrijkste dat we volmaakt zouden moeten zijn in liefde geven, in eerlijk en oprecht leven, in trouw zijn, vergevingsgezind, vriendelijk, enz. En niet geld, genot en onze eigen ik zijn niet van belang, dat zijn alleen maar hulpmiddelen om het eigenlijke doel te bereiken: aan je doel te beantwoorden.

Er bestaat een God die hart voor je heeft. Er bestaat een onzichtbare werkelijkheid waar je achter kunt komen. Hoe weet jij wie God is en of jou ideeën over God kloppen met de realiteit? God is geen theorie. Hij is een persoon die Zich bekend gemaakt heeft aan heel veel mensen door de eeuwen heen. Ze hebben Hem gehoord en zijn daden gezien. En dat het zijn daden waren heeft Hij bewezen door ze van tevoren aan te kondigen en door dingen te doen die volgens ons niet kunnen. Het verslag van die ervaringen en van wat God over Zichzelf bekend gemaakt heeft staat in de bijbel.

Misschien is God voor jouw gevoel erg ver weg, terwijl Hij toch als je vader of je vriend zou moeten zijn. Nu is er een groot verschil tussen een vriendje dichtbij en een machtige vriend die je zo om hulp kunt vragen. Een vriendje is dichtbij, knus, maar meestal heeft hij niet zo veel te vertellen in deze wereld. Maar als je een heel belangrijk persoon als je vriend hebt, zit die misschien niet knus naast je op de bank, maar als de echte nood aan de man komt, dan is zijn macht en invloed van onschatbare betekenis. Zo is het nog meer bij God. Hij is groots en indrukwekkend machtig en tegelijk zegt Hij dat Hij een liefdesband heeft met iedereen die in Hem gelooft. Je kunt Hem altijd benaderen door tegen Hem te zeggen wat je op je hart hebt. Hij is God, daarom kan Hij jou altijd horen, zelfs als je in gedachten tegen Hem spreekt (dat heet bidden) en zijn woorden kun je altijd lezen omdat ze in de bijbel staan. Maar je moet het wel met eerbied en ontzag doen. Hij is dus hoog verheven boven ons, je kunt er niet bij, maar Hij is tegelijk "onze Vader in de hemel". Dus ver weg en toch dichtbij, maar vooral een machtig helper. God zelf heeft dat samengevat toen Hij zei: Ik ben heilig, hoog verheven. Ik ben geen deel van deze wereld maar toch heb ik hart voor je en zal Ik mij als een Vader ontfermen over mijn kinderen.

Je denkt misschien wel dat de God van de christenen erg streng is. Als je christen bent dan mag je dit niet en dat niet. Die God lijkt onbenaderbaar. Nu zijn wij gewend aan het kwaad. Films zonder geweld, moord, bedrog, schijnheilige 'liefde' en zo vind je misschien wel saai. Op ieder mens is altijd wel iets is aan te merken. Niemand is volmaakt. Iedereen denkt toch uiteindelijk in de eerste plaats aan Zichzelf en is dus egoïstisch. Maar we moeten ons wel bedenken dat we ons daardoor niet meer kunnen voorstellen hoe een God is die wel volmaakt is. God is volmaakt in het liefhebben, maar Hij is ook volmaakt rechtvaardig. Het gevolg is dat Hij terecht uiterst verontwaardigd is over alle liefdeloosheid, oneerlijkheid, eigenbelang, enz. Als je dat goed tot je laat doordringen, dan besef je dat volmaaktheid ook tot volmaakte verontwaardiging leidt! Hij kan het niet hebben als er geen volmaakte liefde heerst. Gelukkig maar, want als God met een beetje kwaad wel kon leven, dan zou dat kwaad straks nog steeds niet uitgeroeid worden. Dus streng is niet het goede woord, maar God is volmaakt; daarom duldt Hij het kwaad niet. Wie volmaakt lief heeft en ook volmaakt rechtvaardig is, die wordt hevig verontwaardigd als hij onrecht, bedrog en ander kwaad ervaart. Gods verontwaardiging houdt Hij gelukkig nog in toom dank zij zijn geduld (ofwel zijn 'lankmoedigheid', zoals staat in 2 Petrus 3). Maar als je goed kijkt dan zie je zijn oordeel wel in al de ellende die we zelf over ons halen en hebben gehaald.

Je denkt misschien wel, hoe kan God almachtig zijn als Hij al die ellende in de wereld toelaat? Hoe zou dat moeten? Is een beetje kwaad nog wel toelaatbaar? Nee toch? Of zouden dan alle mensen weggevaagd moeten worden? Dat zou ons ook niet verder brengen. Zou God ons dan anders moeten maken, zodat wij niet anders meer kunnen dan elkaar volmaakt lief te hebben? Dan zijn we onze vrijheid kwijt. Bovendien is dat wel liefde, als je niet anders meer kunt? Wij denken het beter te weten dan God, maar weten we het wel beter? Of zijn we ook nog hoogmoedig? Hij is niet alleen almachtig, maar ook oneindig wijs. Hij is de enige die in staat is mensen te maken. Hij heeft ze bedacht en bovendien zo gemaakt dat ze in vrijheid lief konden hebben. Als Hij nu een plan heeft dat in grootheid onze ideeën verre te boven gaat en als Hij ook de enige is die dat plan kan uitvoeren, zouden we dan niet in eerbied en ontzag kennis nemen van dat plan. Want al onze plannen op dit gebied zijn voor ons onuitvoerbaar en geen mens kan de wereld verlossen dan God alleen. Dus, ja, Hij is almachtig, maar Hij is ook wijzer dan wij en doet niet automatisch wat wij beter menen te weten.

God heeft alle dingen gemaakt. Daarom is Hij eigenaar van alles wat bestaat. Heb je je wel eens afgevraagd of je niet aan Hem moet vragen of je wel aan zijn spullen mag komen? Als wij dat netjes vragen mag dat zeker, want het is juist zijn bedoeling dat wij het voor Hem beheren, maar Hij wil wel als eigenaar erkend worden. God wil daarom dat wij van Hem alles vragen wat wij nodig hebben en ook dat wij Hem eren en danken als eigenaar van alle dingen. Dat vragen, eren en danken, dus het spreken tegen God, dat heet bidden. Misschien denk je wel: maar zou God mij wel kunnen horen? Toch heeft God bewezen dat Hij luistert naar mensen die Hem om hulp vragen door soms op een heel bijzondere manier in te grijpen. Daar zijn veel en heel duidelijke voorbeelden van. Bijvoorbeeld de geschiedenis van Elia die op de berg Karmel aan God vroeg of Hij wilde bewijzen dat Hij luistert. Heel veel mensen beleefden toen dat God hem antwoordde (1 Koningen 18, 37-39). Jezus Christus heeft aan zijn leerlingen geleerd om alles wat je nodig hebt aan God te vragen. Bovendien heeft Hij hen verteld hoe ze dat het beste kunnen doen. Daardoor hebben we een voorbeeld gebed. Daaruit kunnen leren wat voor gebed volgens God goed is. Dat gebed wordt het "onze Vader" genoemd, omdat het met die woorden begint. Het staat in Mattheus 6, 9-13.

Gods reactie op onze gebeden kan op verschillende manieren blijken. Hij zorgt voor alle dingen in ons leven. Hij geeft ons ons dagelijks brood. Hij geeft ons ruimte om te leven en Hij geeft iedereen een taak. Maar God weet veel beter dan wij zelf wat goed voor ons is (Mattheus 6,8 en Romeinen 8,26). Hij geeft daarom niet altijd precies wat wij vragen. Hij wil ons dingen leren die veel belangrijker zijn dan rijkdom en gezondheid. Hij wil ons leren wat liefde is en vertrouwen en geloof en geduld en nog veel meer. Daarom wil Hij ons ook leren om te bidden voor die echt belangrijke dingen. Zulke dingen geeft Hij vaak, zelfs als we er niet om gevraagd hebben. Gelukkig maar. Gods antwoord kan ook blijken uit wat Hij vroeger al gezegd heeft. In de bijbel vindt je zijn woorden en die woorden spreken nog steeds, omdat het Gods woorden zijn en Hij is altijd dezelfde. Door zijn woorden te overdenken ontdek je vaak de antwoorden op je vragen. Bovendien is de ervaring van zijn liefde een antwoord op onze vragen om vergeving en onze vragen om geborgenheid of op ons roepen in nood of angst. Zulke ervaringen staan ook veel in de bijbel, vooral in de psalmen. Bijvoorbeeld in psalm 139.

Wie is God en hoe wil Hij gediend worden? Als er een antwoord op die vraag is, bestaat er dan maar één antwoord: zo moet het en het mag niet anders? Of zijn er veel antwoorden? En moet iedereen dat zelf maar uitmaken? Moet je elkaar daarin vrij laten? Als het zo zou zijn dat je wel kunt weten wie God is en als je zou weten hoe Hij gediend wil worden, dan is iedereen verplicht die weg ook gaan. Dan moet de kerk die weg met stelligheid aanwijzen en met beslistheid spreken en vermanen. Maar als er geen echt antwoord is op de vraag wie God is, dan kun je hoogstens meeleven met elkaar in een onzekere zoektocht en zonder echt antwoord je alsmaar afvragen: bestaat Hij wel en zo ja wie is Hij dan, of anders… houd er dan maar mee op ernaar te zoeken, je komt er toch nooit uit. Want je kunt of eigenlijk je mag er niet uitkomen, want anders zou je een fanaticus moeten worden en dat willen we in geen geval. Maar als dat ene antwoord er wel is, hoe zouden we dat dan te weten kunnen komen? Volgens de bijbel is er inderdaad maar één God en Hij heeft in de bijbel laten vastleggen hoe Hij gediend wil worden. Dat is geen populair antwoord. Maar als er echt maar één weg is, en als je die weg weet, dan zou het onzin zijn en zelfs riskant, om die weg niet te gaan. Het zou ook dom zijn om je kinderen zo'n weg niet te wijzen. Het zou zelfs liefdeloos zijn als je wel de weg weet en je zou toch zeggen: je moet het zelf maar weten, je moet het zelf uitzoeken, het is jouw eigen keuze, daar bemoei ik me niet mee. Zou je iemand een levensgevaarlijke weg in mogen laten gaan zonder hem te waarschuwen? Daarom is het van levensbelang te weten te komen of de bijbel de waarheid spreekt. Voordat je denkt dat het hoogmoedig is om te denken dat er maar één weg is en voordat je je denken laat blokkeren om eerlijk op zoek te willen gaan, bedenk dan eerst het volgende: Als je een grote schat ontdekt hebt, dan zal niemand beweren dat je de waarheid in pacht hebt of dat je meer of beter bent dan een ander. Zo kun je ook eenvoudig en bescheiden blijven, en niet hooghartig of fanatiek worden en toch werkelijk God leren kennen en begrijpen dat er maar één weg is om te gaan. Dat is toch niet ondenkbaar? Daarom kun je eerlijk nagaan: wat zegt de bijbel zelf over God? Wie is Hij?

Je leest misschien niet in de bijbel omdat je denkt: waarom zou nou net waar zijn wat daar in staat? Eigenlijk kan alleen God dat vertellen, want welk mens kan vertellen wie God is? Nu is het zo dat God dat ook verteld hééft en het heeft laten opschrijven in de bijbel. Als je wilt weten of dat waar is moet je dat zelf maar onderzoeken; dus lees het zelf! Als je het niet leest ben je bevooroordeeld, want God overtuigt zelf. Dat kan geen mens. God gebruikt wel mensen om uit te leggen en door te geven. Zo kan Hij ook deze website gebruiken. Dat is ook een reden waarom Hij een kerk in het leven heeft geroepen. God heeft aan de gelovigen opdracht gegeven zijn boodschap door te geven aan ieder die het horen wil. Maar God heeft ook gezegd dat mensen andere mensen niet echt kunnen overtuigen; alleen Gods eigen woord overtuigt mensen, doordat Gods Geest in je werkt. God spreekt met Goddelijke autoriteit, want Hij is een persoon en zijn bestaan of de waarheid van zijn woorden zijn niet afhankelijk van onze menselijke redeneringen. Dus de bijbel zelf overtuigt haar lezers en hoorders ervan dat zij het woord van God is.

Als je iets gelooft, dan weet je het zeker, of juist niet? Als je van iets zegt: ik geloof dat het waar is, dan bedoel je meestal dat je het niet zeker weet. Je vermoedt dat het waar is. Of je neemt aan dat het waar is, maar op grond waarvan? Hoe zeker is het geloof en hoe zeker is een gelovige? Als iemand beweert dat iets waar is, en je zegt: ik geloof je, dan bedoel je dat je die persoon betrouwbaar vindt en dat je op grond van zijn betrouwbaarheid aanneemt dat het waar is. Hoe betrouwbaarder de persoon, hoe zekerder je kunt zijn. Geloven in God gaat daarom niet over de betrouwbaarheid van een mens of van een menselijke bewering, maar gaat over de betrouwbaarheid van God. Geloven is dus: er (door Gods Geest) van overtuigd zijn dat God via de bijbel tot ons spreekt en belijden dat Hij betrouwbaar is. Die betrouwbaarheid spreekt dan vanzelf: wie overtuigd is dat God Zelf in de bijbel spreekt, zal tegenover God niet durven betwijfelen of Hij wel betrouwbaar is. Dat zou aantasting van Zijn Goddelijk gezag zijn. Daarom wordt het geloof omschreven als: zeker weten (God zelf heeft je overtuigd) en vast vertrouwen (vertrouwen op die betrouwbare God) - vergelijk Hebreen 11,1 en Heidelbergse Catechismus, vraag en antwoord 21. Toch zijn gelovigen niet altijd zo zeker van hun zaak. Dat komt doordat alle mensen, sinds de zondeval (zie elders), egoïstisch zijn en zich voor God afsluiten. Onze gebreken veroorzaken dus onze twijfel, maar naarmate je echt gelooft ben je vast overtuigd en weet je het zeker.

De bijbel leert dat God Zelf door Zijn Heilige Geest het geloof in je werkt. Hij bewerkt de overtuiging in je doordat Hij je laat zien dat Hij via de bijbel tot je spreekt en dat Zijn Woord betrouwbaar is, omdat Hij Zelf betrouwbaar is. Hij overtuigt je dan ook dat Zijn Woord wijs is en Hij leert je wat echte liefde is. Daarom is het van levensbelang om die bijbel te lezen en om naar een kerk te gaan waar die bijbel nauwkeurig en volledig wordt uitgelegd.